Sau khi thu hoạch lúa, ở nhiều nơi, người dân đốt rơm để lấy tro bón ruộng. Theo các chuyên gia, công việc này chỉ là một sự lãng phí nguồn lực, và gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.

Chất ô nhiễm nguy hiểm

Người mới bắt đầu thu hoạch, nhưng hầu hết các lĩnh vực tại Hoài Đức, Hà Nội đã chuyển thành các bản vá lỗi màu đen với báo động, bởi rơm đốt thói quen của người dân nơi đây. Tuyến đê đường, đường làng, thậm chí đường cao tốc rơm khói. Khi chúng tôi đến, Nguyễn Thị Thanh (Quan Phượng, Hoài Đức) được đốt rơm rạ từ lúa xấu, chỉ dụi mắt khói đỏ, Bà Thanh cho biết, hầu hết trong số họ đốt rơm rạ sau khi thu hoạch, bởi bây giờ vài gia súc, nhưng đất đã được không có nhiều rơm như những thành tựu, cần được đốt để lấy tro bón ruộng.

Dân Hoài Đức (Hà Nội) đốt rơm sau khi thu hoạch. Ảnh: Thu Trang

Trong làng Quỳnh Đô, Vĩnh Quỳnh (Thanh Trì, Hà Nội ngoại thành), nông dân bắt đầu thu hoạch cho một vài ngày. Nguyễn Thị Hiền (cư dân khu phố 4), cho biết vào vụ thu hoạch, cả làng sống chung với khói rơm, mặc dù nhận thức của các đốt rơm sau khi thu hoạch sẽ không được tốt cho môi trường, tuy nhiên, các hộ gia đình không có giải pháp khác để xử lý rơm sau mỗi vụ thu hoạch. “Sau khi rơm sẽ cháy thành tro. Tro này được ủ khoảng 2-3 tháng và sau đó đưa về phân bón cho ruộng rau”, ông Hiền nói.

Đó là từ những thói quen của nông dân ngoại thành, nhưng trong nhiều năm, chỉ để thu hoạch, người dân thành phố Hà Nội để sống trong “sương mù”. Hoàng Dương Tùng, Phó Giám đốc Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) có liên quan, người dân vẫn chưa nhận thức của rơm khói có hại cho môi trường và sức khỏe như thế nào. “Việc đốt rơm rạ gây ô nhiễm bụi mịn. Đây là loại ô nhiễm là rất đáng lo ngại. Nếu bị nhiễm sử dụng đường bình thường mặt nạ bụi có thể ngăn chặn, thậm chí với tình trạng ô nhiễm bụi mặt nạ vô ích tốt, bụi vào phổi sâu, gây ra các bệnh về đường hô hấp, thậm chí ung thư” Ông Tùng đề nghị.

Giải pháp công nghệ Tìm kiếm

Các chuyên gia nông nghiệp khuyến cáo, đốt trong đồng không chỉ gây ô nhiễm, mà còn là một sự lãng phí lớn. Đốt rơm cũng có nghĩa là đã để lại một phân bón, các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây lúa, nên xử lý rơm rạ thành phân hữu cơ để bón. Ngoài ra, việc đốt đồng cũng tiêu diệt các kẻ thù tự nhiên mang lại lợi ích, sự mất cân bằng sinh thái, một trong những nguyên nhân gây bệnh phát sinh trong lĩnh vực này.

Theo các nhà khoa học, việc đốt rơm trực tiếp trên các lĩnh vực gây thiệt hại lớn hơn những lợi ích mà nó mang lại rất nhiều lần. Khi đốt đồng, các chất hữu cơ trong đất và rơm sẽ được chuyển đổi thành các chất vô cơ, nên tro của rơm cũng cung cấp một số lượng rất nhỏ các chất dinh dưỡng vào các trường. Trong khi đó, việc đốt cháy một lượng lớn đồng sẽ làm bốc hơi nước trong đất, lĩnh vực khô cạn. Nếu đốt cháy nhiều lần đồng sẽ làm cho đất bị suy thoái và trở nên cứng, khô cằn.
Viện Công nghệ sinh học (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã nghiên cứu thành công phương pháp sản xuất phân bón từ rơm trong lĩnh vực công nghệ sinh học, quá trình rơm thành phân bón hữu cơ, chi phí thời tiết hiệu quả và thân thiện với môi trường. Theo tính toán, chỉ cần sử dụng một tấn phân hữu cơ từ rơm rạ, nông dân đã lưu một số tiền tương đương với gần 500.000 NPK. Sử dụng phân bón hữu cơ từ rơm rạ, và tạo ra một chu trình khép kín sản xuất của nông dân trồng lúa, và giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường đã mang lại lợi ích kinh tế, tăng năng suất và cải tạo đất.

Hiện nay, Tập đoàn đã tiến hành nghiên cứu Biogroup sử dụng thành công chế phẩm sinh học Fito-Biomix RR xử lý rơm rạ thành phân bón hữu cơ và chuyển giao công nghệ ở một số địa phương như Hòa Bình, Hà Nội Bắc Giang, Bắc Ninh, Thái Bình, Nam Định, tỉnh Bạc Liêu .. . Nhưng trong thực tế, các ứng dụng vẫn còn khó khăn, ở nhiều nơi, người dân vẫn giữ thói quen đốt rơm.

Ở nhiều địa phương, rơm đã được sử dụng để trồng nấm, tuy nhiên, mô hình này vẫn chưa được phổ biến rộng rãi và rất khó. Gần đây, Hội Nông dân xã Quỳnh Vinh (Thanh Trì, Hà Nội) đã tổ chức các khóa học để hướng dẫn nông dân sử dụng rơm để trồng nấm. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ được áp dụng ở Vĩnh Ninh, trong đó đã thực hiện dồn điền đổi thửa, gạo đã được quy mô lớn, chuyên nghiệp. Cũng ở làng Quỳnh Đô, bằng cách không thực hiện thống nhất đất nên thu hoạch vẫn xảy ra rải rác. Các hộ không kiểm soát được đốt rơm. Hơn nữa, theo người dân, nên đông đúc địa phương chứ không cồng kềnh từ mô hình sản xuất nấm rơm (mà đòi hỏi mặt bằng, diện tích rộng).

Hoàng Dương Tùng cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành các khuyến nghị để hạn chế rơm đốt địa phương để tránh ô nhiễm, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. “Việc đốt sẽ phụ thuộc vào ý thức của người dân. Vì vậy, sự cần thiết phải thúc đẩy người dân địa phương hiểu được tác hại của việc này. Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và nghiên cứu công nghệ cần thiết để có giải pháp xử lý rơm rạ sau thu hoạch hiện nay , có công nghệ thích hợp để chế biến, sử dụng rơm rạ trở thành thêm nguồn nguyên liệu phân bón, nguyên liệu của ngành công nghiệp khác, “nghị ông Tùng.

Xem thêm: du lịch