Kế toán hợp nhất kinh doanh là việc những cơ quan kế toán mới ghi nhận kịp thời, chính xác, giá phí hợp nhất kinh doanh của các thương vụ hợp nhất. cách thức kế toán hợp nhất kinh doanh được nghiên cứu và điều tra trên cách nhìn chuẩn mực kế toán quốc tế về hợp nhất kinh doanh qua các thời kỳ. Các thương vụ hợp nhất kinh doanh có đặc điểm khác biệt, vì vậy dựa trên đặc điểm hợp nhất mà các đơn vị kế toán có thể lựa chọn phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh (gồm phương pháp gộp chung hoặc phương pháp mua).

Xem thêm: Quý doanh nghiệp có nhu cầu cần tư vấn Dịch vụ kế toán thuế tại quận phú nhuận vui lòng liên hệ tại đây.

Bài viết tập trung làm rõ phương pháp nghiên cứu hợp nhất kinh doanh theo cách thức mua. phương thức mua dựa vào giả định rằng, sự hợp nhất doanh nghiệp là 1 trong những sự giao dịch mà trong đó tài sản được chuyển giao, nợ phải trả phát sinh; hoặc vốn được phát hành để đổi lấy quyền kiểm soát tài sản thuần và hoạt động vui chơi của doanh nghiệp khác

. 

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Các bước chi tiết của kế toán hợp nhất kinh doanh theo phương pháp mua

Xác định bên mua

“Đối với mỗi vụ hợp nhất kinh doanh, 1 trong các bên hợp nhất sẽ được xác định là bên mua”. Bên mua là bên nắm quyền kiểm soát điều hành của bên bị mua. Quyền kiểm soát được xem là hiện hữu, khi công ty mẹ sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các công ty con nhiều, có trên 50% quyền biểu quyết trong một công ty khác; ngoại trừ một số ít trường hợp đặc biệt như:

– Quyền của công ty mẹ nắm giữ nhiều hơn 50% quyền biểu quyết nhờ vào thỏa thuận với các nhà đầu tư khác.

– Quyền chỉ định hoặc miễn nhiệm đa phần các thành viên, quyền bỏ đa số các cuộc họp của Hội đồng quản trị hoặc các cấp cai quản tương đương trong công ty con.

Xác minh ngày mua

Bên mua cần thiết phải xác minh ngày mua, chi tiết cụ thể là ngày bên mua nắm rõ quyền điều hành và kiểm soát của bên bị mua. Thông thường, ngày bên mua nắm quyền điều hành và kiểm soát của bên bị mua là ngày có giá trị pháp lý. Bởi vì, bên mua đã giao dịch thanh toán để có được các tài sản rất có khả năng xác minh được và các khoản nợ phải trả mà bên bị mua gánh chịu.

Ghi nhận và xác định giá phí hợp nhất kinh doanh theo phương thức mua

– Nguyên tắc ghi nhận: Tại thời điểm mua, bên mua phải ghi nhận các tài sản mua rất có thể khẳng định được, “nợ phải trả” phải gánh chịu và lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua và ghi nhận tách biệt với điểm mạnh thương mại.

– Điều kiện ghi nhận: Việc khẳng định các tài sản mua có khả năng xác định được và các khoản “nợ phải trả” phải gánh chịu căn cứ theo định nghĩa, điều kiện ghi nhận tài sản cũng giống như nợ phải trả được quy định trong lập và trình bày báo cáo tài chính tại ngày mua.

– Nguyên nhân đánh giá: Bên mua cần phải xác định giá trị của các tài sản mua có khả năng khẳng định được và các khoản “nợ phải trả” phải gánh chịu tại ngày mua theo giá trị hợp lí của chúng.

Ưu thế thương mại và phân bổ lợi thế dịch vụ thương mại

– Cách thức xác định: lợi thế dịch vụ thương mại được xác định là chênh lệch vượt trội của giá trị hợp lý và phải chăng tại ngày mua của các khoản thanh toán giao dịch; giá trị khoản lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua và giá trị hợp lý tại ngày mua của khoản lợi ích trong bên bị mua mà bên mua đã có được trước đó (Hợp nhất kinh doanh nhiều giai đoạn), với giá trị thuần tại ngày mua của các tài sản có thể khẳng định được và “nợ phải trả” phải gánh chịu.

Mặc dù trường hợp thương vụ hợp nhất kinh doanh không dẫn đến hình thành quan hệ công ty mẹ, công ty con hoặc dẫn đến quan hệ mẹ – con, thì phần nào tác động đến việc khẳng định ưu thế thương mại như trên. Tuy nhiên, với ý kiến điểm mạnh dịch vụ thương mại chỉ xác minh tương ứng với phần lợi ích của công ty mẹ (công ty mẹ là đơn vị mua, cổ đông thiểu số không phải là đơn vị mua), không nhất thiết phải xác minh điểm mạnh thương mại khớp ứng với lợi ích của cổ đông thiểu số. Công thức xác định như sau:

 

Ngược lại, có cách nhìn lại cho rằng, cả cổ đông thiểu số và công ty mẹ đều là những chủ sở hữu của công ty con, do vậy công ty mẹ được phân bổ lợi thế Thương mại dịch vụ, lợi ích của cổ đông thiểu số theo đó cũng phải được phân bổ như điểm mạnh dịch vụ thương mại. Công thức xác minh như sau:

– Ghi nhận và phân bổ điểm mạnh thương mại: lợi thế Thương mại dịch vụ được trình bày như một khoản mục tài sản trên bảng cân đối kế toán, bởi ưu thế dịch vụ thương mại là 1 trong khoản mang đến lợi ích kinh tế về sau cho doanh nghiệp, cho dù khoản mục này không được tách rời cá biệt. Sau khi được ghi nhận như một khoản mục tài sản, lợi thế thương mại rất có thể được phân bổ dần, tính vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.

Thu nhập do mua theo giá thỏa thuận

Trong một số ít trường hợp, bên mua sẽ có một khoản thu nhập mua theo giá thỏa thuận, khi giá trị ưu thế thương mại âm. Nghĩa là, bên mua sẽ ghi nhận khoản thu nhập này vào báo cáo tác dụng chuyển động kinh doanh. Tuy nhiên, trước khi ghi nhận bên mua cần đánh giá lại tiến trình xác định và ghi nhận thêm các tài sản mua hoặc nợ phải trả chưa được xem xét.

Lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua (nếu có)

Lợi ích của cổ đông thiểu số là một phần giá trị tài sản thuần tính theo giá trị hợp lý của công ty con; được khẳng định tương xứng cho các phần lợi ích không phải sở hữu của công ty mẹ. có không ít quan điểm không giống nhau khi khẳng định lợi ích của cổ đông thiểu số, mỗi cách nhìn đều dựa trên những căn cứ không giống nhau:

– cách nhìn thứ nhất: Lợi ích của cổ đông thiểu số được xác định căn cứ vào vốn chủ sở hữu của công ty con theo giá trị ghi sổ và Xác Suất lợi ích kinh tế của cổ đông thiểu số:

– Quan điểm thứ hai: Lợi ích của cổ đông thiểu số được xác minh căn cứ vào giá trị hợp lý và phải chăng của vốn chủ sở hữu và Phần Trăm lợi ích kinh tế của cổ đông thiểu số:

 

Các chi phí phát sinh trong quá trình hợp nhất kinh doanh

– Các quyền được mua lại: Quyền được mua lại sẽ được ghi nhận là tài sản vô hình và được khấu hao theo thời gian còn lại của hợp đồng đã ký kết trước đó. Nếu quyền này được bán cho một bên thứ ba, bên mua phải ghi nhận khoản lãi/lỗ trên báo cáo hiệu quả vận động kinh doanh, đó là chênh lệch giữa khoản tiền thu được với mức giá trị còn lại của tài sản vô hình.

– Nợ tiềm tàng: Sau thời gian ghi nhận ban đầu và đến khi khoản nợ tiềm tàng được thanh toán giao dịch, xóa bỏ hoặc hết hạn, bên mua rất cần phải đo lường giá trị của nợ tiềm tàng trong hợp nhất kinh doanh theo giá trị cao hơn.

Báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính hợp nhất được lập khi quyền điều hành và kiểm soát được thiết lập cấu hình. Tùy theo hình thức hợp nhất kinh doanh của mỗi thương vụ hợp nhất kinh doanh phát sinh, báo cáo tài chính được lập sẽ khác nhau. Hiện nay có hai phương pháp hợp nhất báo cáo tài chính, đó là hợp nhất tất cả và hợp nhất theo Xác Suất. Tuy nhiên, dù sử dụng phương pháp nào, thì khi trình bày và công bố thông tin trên báo cáo tài chính sau hợp nhất kinh doanh, bên mua cũng phải ra mắt đầy đủ các thông tin hữu ích theo quy định của lao lý và chế độ kế toán hiện hành.