Ngày 26/08/2016, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 133/2016/TT-BTC về hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa. Có hiệu lực từ ngày 01/01/2017, Thông tư 133/2016/TT-BTC sẽ sửa chữa các nội dung áp dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Quyết định số 48/2006/QĐ-BTC ngày 14/09/2006 và Thông tư số 138/2011/TT-BTC ngày 04/10/2011. Bài viết phân tích những chế độ kế toán mới được quy định tại Thông tư này.

Xem thêm: Quý doanh nghiệp có nhu cầu cần tư vấn Cong ty dich vu ke toan tai quan binh thanh vui lòng liên hệ tại đây.

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa phải thực hiện việc ghi sổ kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính theo quy định tại Thông tư số 133/2016/TT-BTC. Nguồn: Internet.

Đổi mới, đưa thuận lợi đến doanh nghiệp

Chế độ kế toán áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) được Bộ Tài chính ban hành theo ra quyết định 48/2006/QĐ-BTC từ năm 2006, đến nay sau 10 năm thực hiện, đã bộc lộ 1 số giảm bớt cần sửa đổi cho cân xứng với trong thực tiễn. Do vậy, việc ban hành Thông tư 133/2016/TT-BTC có chân thành và ý nghĩa rất quan trọng đối với DNNVV, tạo thuận lợi hơn cho DN khi các quy định được sửa đổi, điều chỉnh theo hướng đơn giản, chặt chẽ hơn.

Theo đó, Thông tư mới hướng dẫn nguyên tắc ghi sổ kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính của DNNVV. tuy vậy, không áp dụng cho việc xác định nghĩa vụ thuế của DN đối với ngân sách nhà nước. Đối tượng điều chỉnh bao gồm toàn bộ DNNVV (bao gồm cả DN siêu nhỏ) thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế, (trừ DNNN, DN do Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ), công ty đại chúng, các hợp tác ký kết xã, liên hiệp hợp tác xã.

Các DNNVV phải thực hiện việc ghi sổ kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính theo quy định tại Thông tư này, song vẫn có khả năng lựa chọn áp dụng theo chế độ kế toán dành cho DN nói chung quy định tại Thông tư số 200/2014/TT-BTC. Tuy nhiên, khi lựa chọn áp dụng theo Thông tư số 200/2014/TT-BTC hoặc áp dụng quay trở lại theo Thông tư này thì rất cần được thông báo cho cơ quan thuế biết và phải thực hiện nhất quán trong thời điểm tài chính.

Nếu trong thời điểm tài chính, DN có những thay đổi dẫn đến không còn thuộc đối tượng áp dụng của Thông tư này thì vẫn thực hiện cho đến hết năm tài chính hiện tại, sang năm tài chính kế tiếp mới đổi khác.

Các mẫu chứng từ kế toán, mẫu sổ kế toán ban hành tại Thông tư này đều thuộc loại hướng dẫn (tham khảo), không bắt buộc. Riêng báo cáo tài chính ban hành tại Phụ lục 2 là mẫu bắt buộc, nếu cần sửa đổi, bổ sung mẫu hoặc các chỉ tiêu trên mẫu thì phải được sự chấp thuận của Bộ Tài chính trước khi thực hiện.

Ngoài chế độ kế toán mới cho DNNVV, Thông tư còn có phần hướng dẫn riêng cho DN siêu nhỏ theo hướng đơn giản nhất rất có thể, có hướng dẫn cho DN không cung cấp giả định chuyển động tiếp tục.

DNNVV thực hiện Chế độ kế toán ban hành theo Thông tư này và các chuẩn mực kế toán Việt Nam có liên quan, ngoại trừ các chuẩn mực kế toán Việt Nam được liệt kê trong Bảng 1.

 Bảng 1: 1 số ít chuẩn mực kế toán Việt Nam

Số hiệu và tên chuẩn mực

1. CM số 11 – Hợp nhất kinh doanh
2.CM số 19 – Hợp đồng bảo hiểm
3. CM số 22 – Trình bày bổ sung báo cáo tài chính của các ngân hàng và tổ chức tài chính tương tự
4. CM số 25 – Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con
5. CM số 27 – Báo cáo tài chính giữa niên độ
6.CM số 28 – Báo cáo bộ phận
7. CM số 30 – Lãi trên cổ phiếu
Nguồn: Thông tư số 133/2016/TT-BTC
 

Tạo sự linh hoạt cho doanh nghiệp

 Một nguyên lý bất biến là chính sách muốn đi vào cuộc sống cần phải mang tính khả thi, phù hợp với thực tiễn. Thông tư 133/2016/TT-BTC bước đầu được nhìn nhận là có những đổi mới mang tính cởi mở, linh hoạt cao, đưa ra nhiều lựa chọn cho DN.

Tiêu biểu là: Chế độ kế toán chủ yếu quy định đến TK cấp 1, chỉ một số ít TK chi tiết đến cấp 2, mỗi tài khoản chỉ phản ánh một nội dung chứ không có riêng TK ngắn hạn, dài hạn. DN được tự chi tiết và theo dõi ngắn hạn, dài hạn hoặc mở các tài khoản chi tiết theo yêu cầu quản lý của mình.

Mặt khác, quy định mới đã dỡ bỏ tất cả sự bắt buộc đối với chứng từ và sổ kế toán. DNNVV sẽ được tự xây dựng hệ thống chứng từ và sổ kế toán để cung cấp yêu cầu quản trị, điều hành phù hợp với đặc thù hoạt động của mình miễn là đáp ứng được các yêu cầu của Luật Kế toán.

Đồng thời, chỉ quy định về nguyên tắc kế toán mà không quy định chi tiết các bút toán. Bằng cách vận dụng nguyên tắc kế toán, DNNVV sẽ được tự ra quyết định các bút toán ghi sổ sao cho phù hợp nhất với quy trình vận chuyển chứng từ và thói quen của mình miễn là trình bày báo cáo tài chính đúng quy định.

Bên cạnh đó, Thông tư mới cũng tạo sự linh hoạt cho DNNVV được tự lựa chọn đồng tiền ghi sổ kế toán khi phân phối được các tiêu chí Chế độ quy định; Được tự Quyết định ghi hoặc không ghi doanh thu từ các giao dịch nội bộ mà không phụ thuộc chứng từ xuất ra là hóa đơn giá trị gia tăng hay phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ; Được tự quy định cho đơn vị hạch toán phụ thuộc ghi nhận khoản đầu tư nhận từ DN là nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu; Được lựa chọn biểu mẫu báo cáo tài chính theo tính thanh khoản giảm dần hoặc phân biệt ngắn hạn, dài hạn theo truyền thống…

Ngoài ra, điểm đặc biệt thu hút sự quan tâm của DN tại Thông tư này là có sự tách biệt kế toán và thuế, đào bới phục vụ nhu cầu quản trị, điều hành DN. Quy định mới đã khẳng định rõ sự biệt lập giữa doanh thu, chi phí, lợi nhuận kế toán so với lợi nhuận tính thuế, chi phí được trừ và thu nhập chịu thuế.

Cùng với đó, các quy định mới tại Thông tư đã hướng người làm công tác kế toán tới việc nhận biết giao dịch trước khi áp dụng phương thức kế toán và cách làm này sẽ giúp chúng ta dễ tiếp cận Chế độ kế toán hơn. phương thức kế toán phụ thuộc vào vào bản chất giao dịch và cách thức giao dịch vận hành.

Vì vậy, người làm kế toán giỏi là người nắm được nguyên tắc kế toán, bản chất giao dịch và biết vận dụng nguyên tắc kế toán cân xứng với từng giao dịch.

Tại Thông tư 133/2016/TT-BTC, Bộ Tài chính cũng đã đưa ra các hướng dẫn về đăng ký sửa đổi Chế độ kế toán. Theo đó, đối với hệ thống tài khoản kế toán, quy định mới hướng dẫn: Trường hợp DN cần bổ sung tài khoản cấp 1, cấp 2 hoặc sửa đổi tài khoản cấp 1, cấp 2 về tên, ký hiệu, nội dung và phương thức hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đặc điểm phải được sự chấp thuận bằng văn bản của Bộ Tài chính trước khi thực hiện.

DN có khả năng mở thêm các tài khoản cấp 2 và các tài khoản cấp 3 đối với những tài khoản không có quy định tài khoản cấp 2, tài khoản cấp 3 tại danh mục Hệ thống tài khoản kế toán DN quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư này nhằm phục vụ yêu cầu cai quản của DN mà không phải đề nghị Bộ Tài chính chấp thuận.

Đối với báo cáo tài chính, DNNVV căn cứ biểu mẫu và nội dung của các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính tại Phụ lục 2 ban hành kèm theo Thông tư này để chi tiết các chỉ tiêu (có sẵn) của hệ thống Báo cáo tài chính phù hợp với đặc điểm sản xuất, kinh doanh, yêu cầu cai trị của từng đơn vị. Trường hợp DN cần bổ sung mới hoặc sửa đổi biểu mẫu, tên và nội dung các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính phải được sự chấp thuận bằng văn bản của Bộ Tài chính trước khi thực hiện.

Đối với chứng từ và sổ kế toán, các chứng từ kế toán đều thuộc loại hướng dẫn (không bắt buộc), DN được tự thiết kế mẫu chứng từ kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động và yêu cầu cai trị của đơn vị nhưng phải bảo đảm an toàn các nội dung chủ yếu và phải đảm bảo cung cấp những thông tin theo quy định của Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn Luật Kế toán.

Có thể nói, Thông tư 133/2016/TT-BTC với những quy định về chế độ kế toán DNNVV đã tạo nên nhiều bước đột phá mới tìm hiểu DN là đối tượng áp dụng làm trung tâm, ưu tiên mục đích quản trị DN hơn mục đích quản lý nhà nước. Những đổi mới này không những tạo thuận lợi cho DN mà còn cung cấp yêu cầu hội nhập quốc tế…